Een voorbijganger, haastig op weg naar de pont, ziet net op tijd het touw van de robot en weet met een lenige sprong zowel het touw als de zandspiraal te ontwijken.
Spiral Drawing Sunrise (English below)
Op 9 september gingen de acties van Extinction Rebellion (XR) van start in Den Haag. Wij voelden dat als een moment om onze betrokkenheid te laten zien, juist als kunstenaars. Die ochtend gingen wij als ‘rebellen op afstand’ een uitvoering doen van onze Spiral Drawing Sunrise performance in Amsterdam op de NDSM-kade, daar waar de pont aankomt en vertrekt. Met die performance tekent de zon een zandspiraal, iedere 2,5 minuut een nieuwe stap. Precies genoeg om voorbijgangers en op-de-pont-wachters voldoende te fascineren om te blijven hangen tot de volgende beweging.
Zoals bij een kampvuurtje verwachtten wij dat er vanzelf gesprekken zouden ontstaan rond klimaatverandering, fossiele brandstoffen of de actualiteit van de acties in Den Haag, die voorbijgaan aan wetenschappelijke of politieke waarheden en feiten.
De performance wordt uitgevoerd in samenspraak met XR-Amsterdam en in samenwerking met TreehouseNDSM.
Extinction Rebellion Selfies
We begonnen onze voorbereidingen door contact te zoeken met Extinction Rebellion. Zouden zij ons idee ondersteunen? Onze Spiral Performance bestaat al 15 jaar en is ontwikkeld om op een poëtische manier de zonsopgang vast te leggen. Maar zoals dat met veel dingen gaat verschoof haar betekenis. Nu gaat de performance ook over de klimaatverandering en de urgentie is flink toegenomen. Wij wilden de gesprekken, die altijd rondom de performance ontstaan, deze keer expliciet in verband brengen met klimaatverandering en de acties van Extinction Rebellion. Ook om het effect van onze performance op deze manier te leren kennen.
Extincion Rebellion bleek enthousiast over het idee. Wij kregen enkele hesjes mee, waarmee voorbijgangers een ‘rebel-for-15-minutes-selfie’ konden maken (zie foto). Een nieuwe manier om het gesprek aan te gaan?
Deze tekening was de schets van hoe wij dachten dat de situatie er rond een uur of half elf uit zou zien.
Rond negen uur legde een (electrische) boot van Nautisch Toezicht aan. Niet om onze performance te handhaven, ze bleken gewoon boodschappen te moeten doen bij de supermarkt – ook handhavers moeten eten en drinken. Ze waren wel erg geïnteresseerd en verrast.
De mensenstroom kwam op deze zaterdag ochtend niet erg vroeg op gang. Dat gaf rust voor voorbijgangers en ons om de performance te bekijken. Ons eerste idee was geweest om op plein voor de pont de performance uit te voeren. Toen we echter daags vantevoren gingen kijken, bleek het plein voor de helft opgebroken te zijn. Het overgebleven deel was vol voetgangers en fietsers als de pont arriveerde – en daar is onze robot en ook te tekening te kwetsbaar voor. Dus we besloten de performance op de houten aanlegsteiger uit te voeren. Dat zag er erg goed uit, mensen konden op de rand zitten en kijken. Tegelijk merkten we dat we niet goed in het zicht zaten. Een van de bezoekers, die overigens lang en met aandacht de robot had bekeken, zei dat het er ook te ‘private’ uitzag.
Omdat we al begonnen waren besloten we voor nu op die plek door te gaan en te bedenken of we de performance later zouden willen verplaatsen. Deze uitvoering was voor ons immers een experiment, misschien ook om te leren improviseren.
Deze voorbijganger spotte het XR logo op onze hesjes, en we bespraken hoe dat samen kan gaan met een kust-performance.
Later op de ochtend kwam er iemand voorbij die graag zou willen vrijwilligen, volgende keer als we een performance zouden doen – met name omdat de performance gerelateerd was aan de klimaatprotesten.
Rond tien uur werden we gespot door iemand in grappige verwarring. Ze had het logo van XR op onze hesjes ontdekt, maar zag ook een kunst-performance en vroeg zich af hoe dat kon, volgens haar deed XR geen kunstperformances (zie foto uiterst links). Zij was verrast dat wij zelf het contact met XR hadden gelegd en realiseerde zich daardoor dat je als individu ook zelf een vorm van actie kunt bedenken en op die manier aansluiten bij XR.
We merkten ondertussen dat de kracht van de zon tegen 10:00 zo groot was dat onze robot al bijna de rand van de aanlegsteiger had bereikt.
Dus om kwart over tien verhuisden we de robot, in de stand waar we ‘m stil hadden gezet op de steiger, naar het plaveisel. We hoopten op een directe visuele relatie tussen de eerste spiraal en het tweede deel dat nog zou moeten ontstaan. Spoiler alert: dat werkte voor het puliek niet sterk genoeg.
Ervaring op 9 september
Het is steeds weer bijzonder om met het uitvoeren van een Spiral de dynamiek van een plek te leren kennen. Het bezoek van Nautische Controle bijvoorbeeld, en een andere boot die even aanlegde om daar boodschappen te doen. Je maakt echt mee hoe een speciale plek in de stad ontwaakt, en dat is toch overal anders. Hoe minder verwachting je dan van de performance hebt, hoe meer je er aan beleeft.
Wat goed werkte was om van de voren contact te leggen met Extinction Rebellion en met TreehouseNDSM. Dat voelde ingebed. Dit kan nog sterker uitgewerkt worden: Wat toevallige voorbijgangers vinden het leuk om de natuurkundige werking te ontdekken, dat is voor hen genoeg. De bezoekers die langer bleven (en die ons ook al kenden) gingen wel het gesprek aangaan over klimaat. Twee van hen vonden het fijn om zelf met hesjes te poseren. Een van hen zei: “Het feit dat de performance gaat over onthaasting en beleving zonder te consumeren brengt voor mij verbondenheid met klimaat activisme.“
Wat hebben we ervan geleerd?
Try outs als deze zijn onmisbaar om de Spiral als plek voor uitwisseling over en verbondenheid met het klimaat door te ontwikkelen. Bij de Spiral ontstaat een intieme ontmoeting tussen een mens en de zon, en daar is verblijfsduur en een duidelijke focus van ons als performers voor nodig. Het werk is traag, meditatief en werkt daarmee totaal anders dan een demonstratie zoals die van XR. Dat is een eigenschap die we nog beter kunnen omarmen. Het idee om per uitvoering een speciale gast uit te nodigen spreekt ons na deze uitvoering dan ook aan. Daarmee willen we verder gaan. We zijn zo verzekerd van een gast die de tijd wil en kan nemen om de performance te beleven en naar aanleiding daarvan een gesprek aan kan gaan over wat haar/hen/hem bezighoudt over het klimaat.
Wat zijn onze aandachtspunten voor de toekomst?
Interactie met publiek.
• Bij de uitvoering onze verbinding groter maken door steeds een speciale gast uit te nodigen die rond 10:00 komt. Dan laat de Spiraal de toename van het zonlicht goed zien en dat maakt het tot een helder punt van aandacht.
• In plaats van XR hesjes willen we voor onszelf (en eventueel de gast) speciale kleding kiezen, zodat we herkenbaar ten dienste staan van de performance: wat werkt het beste: stofjas, overall of Yes-men achtig pak? Een eigen logo voor de Spiral maken en er op appliceren?
• Een klein publiek is geen probleem.
• zichtbaarheid genereert zich ook via sociale media (van de gast en voorbijgangers) en eventueel pers.
Keuze van de locatie
• De speciale gast, naar wens, de locatie laten kiezen: Wij gaan dan bij haar/hem op bezoek, niet andersom.
• Plek in het zicht maar niet in de loop.
• Ruimte voor intimiteit en mogelijkheid tot zitten.
• Een plek kiezen waar de spiraal esthetisch tot zijn recht komt
Art and Action
On September 9, the Extinction Rebellion (XR) actions will start in The Hague. That is a moment to show our commitment, precisely as artists.
That Saturday morning, we, as “rebels at a distance,” will perform our Spiral Drawing Sunrise performance in Amsterdam, on the NDSM quay, where the ferry arrives and departs.
With the performance, we give the sun a voice. The spiral draws itself slowly, every 2.5 minutes the robot takes a new step. Just enough to fascinate passersby and on the ferry watchers enough to linger until the next movement. Like a campfire, we expect conversations around climate change, fossil fuels, and the current events of actions in The Hague to naturally emerge, beyond scientific or political truths and facts.
Saterday September 9; best between 10:000-12:00. We bring coffee, thee and gingerbread. We will be present from sunrise till noon.
NDSM-kade (east of pont-pier) Amsterdam
wthat3words location:
https://w3w.co/ideal.cactus.fish
https://what3words.com/ideal.cactus.fish
The performance Spiral Drawing Sunrise meets XR at NDSM is conducted in consultation with XR-Amsterdam and in collaboration with TreehouseNDSM.
